Temelinde ekonomisi, köleliğe bağlı tarıma dayanan güney eyaleteri ile gitgide sanayileşen ve de köleliği kaldırmış olan kuzey eyaletleri arasında yaşanmış savaştır. Köleliğin kaldırılması meselesi bir neden olarak görülmekle beraber ilk dönemlerinde eyaletler ittifakı olarak gözlemlenen amerikanın yekpare bir imparatorluğa dönüşmesinin adıdır. Kuzey birliğinin köleliğin kaldırılmasını istemesindeki amaç bölgesinde gelişen kapitalizmin köleliğe ihtiyaç duymaması ve güneyde zenci köleler üzerinden zenginleşen toprak ağalarının gücünün kırılmasına yönelik olduğu düşünülebilir. Bir bakıma ortaçağda Avrupa’nın geçirmiş olduğu burjuva devriminin Amerika’da şartların elvermesiyle tekerrür etmesi olarak da algılanabilir. Tarımdan beslenen feodalite ile gelişen kapitalizmin amerikan toplumunda iki başlı bir görünüm arz etmesiyle ortaya çıkmış bir çatışmadır. Elbette ki kuzey birliğinin köleliğin kaldırılmasını istemesi, güneyde dengelerin topyekun değişmesi demekti ve kabul edilemezdi.
Bu ortamda köleliği kaldıracağını vadeden Abraham Lincoln’ün 1860’daki seçimleri kazanmasının ardından güneydeki yedi eyalet (South Carolina, Mississippi, Florida, Alabama, Teksas, Georgia ve Louisiana) bağımsızlıklarını ilan ettiler. 12 Nisan’da güneylilerin Charleston limanını ele geçirmesiyle savaş baslar ve ardından dört eyelet daha güney konfederasyonuna katılır (Arkansas, Virginia, North Carolina ve Tennessee). İlk büyük çarpışma Washington civarındaki Bull Run denilen mevkide olur ve güneylilerin zaferiyle sonuçlanır. Böylece uzun bir çatışma dönemine girilmiş olur.
Bu savaşta toplam nüfusu yaklaşık 30 milyon olan Amerika’da savaşta ölen insan sayısı 620 bine ulastı. Yaklaşık 1.5 milyonluk bir ordusu bulunan kuzeylilerden 360 bin, yaklaşık 1 milyonluk bir ordusu bulunan güneylilerden ise 260 bin kişi hayatını kaybetmiştir. Toplam nüfus oranlarıysa kuzeyde yaşayan 21 milyon insana karsı güneyde yaşayan 9 milyon insandır. Dahası bu 9 milyon güneylinin 3.5 milyonu zenci kölelerden oluşmaktaydı. Nüfus gücünün eşit görünmemesine ve kuzeyin güçlü sanayisine rağmen güneyin topraklarının geniş ve istilasının zor olması, güneylilerin bağımsızlık azmiyle savaşması savasta bir denge unsuru olmus ve catısma surecini uzatmıştır.
Üst üste ağır yenilgiler alan kuzeyliler Haziran 1863’de Pennsylvania Gettysburg’da kendilerine yönelik büyük bir taarruzu başarıyla püskürtmüş ve savaşın seyrini değiştirmiştir. Bundan sonra da Ulysses Grant ve William Sherman komutasındaki kuzeyli ordular, güneyli meşhur komutan Robert Lee’nin ordusunu 2 yıl boyunca süren büyük çatısmalar sonunda kuşatma altına almayı basardı 9 Nisan 1865’de Lee teslim olmak zorunda kaldı.
Savaştan sonra Abraham Lincoln güneyi kalkındırma politikasını dile getirdi. Ancak köleliğin kalkması ve güney ekonomisine el uzatılmasının kuzeye yonelik bir zenci göçüne neden olacağı, ucuz iş gücü olan zenciler nedeniyle bircok kişinin işinden olacağı gerekçesiyle çokca eleştirildi. 14 Nisan 1865’de ise bir suikast sonucu basından vurularak öldürüldü.
Yapılan anayasa değişikliği ile kölelik kaldırıldı, Amerika’da yaşayan her birey amerikan vatandaşı olarak kabul edildi ve vatandaslık hakları garanti altına alındı. Ayrıca vatandaşların oy hakkı da garanti altına alındı. Tabii bu haklardan kızılderililer ve kadınlar muaf tutuldu.
ATMACA
